Ստանդարտացման և չափագիտության ոլորտի աշխատանքները Հայաստանում սկսվել են անցյալ դարի սկզբից` 20-ական թվականներին:

Առաջին հիմնարկը Հայաստանում, որը զբաղվում էր չափումների և չափման սարքավորումների պետական վերահսկողությամբ «Քաշի և չափի բաժանմունք»-ն էր` ստեղծված 1921 թվականի հուլիսի 21-ին Խորհրդային ազգային կոմիտեի դեկրետով:

1931 թվականին կազմակերպվել է տեղական ստանդարտացման բյուրո՝ «Արմստանդարտ». որն իրականացնում էր հանրապետությունում վերահսկողություն ստանդարտացման աշխատանքների, ստանդարտների պահպանման, ինչպես նաև չափման և վերահսկման սարքավորումների ստուգաչափման և կիրառման չափագիտության աշխատանքներ:

1971 թվականից հայկական հանրապետական վարչությունը գտնվում էր ԽՍՀՄ-ի Ստանդարտների պետական կոմիտեի համակարգում և իրականացնում էր Հայաստանի Հանրապետությունում ստանդարտացման և չափագիտության ոլորտի քաղաքականությունը: Այդ ժամանակահատվածում Կիրովական, Կամո, Ղափան, Աբովյան քաղաքներում ստեղծվում են տարածքային մարմիններ` պետհսկողության բաժիններ ստանդարտների ներդրման և պահպանման:

1976 թվականին ոլորտի աշխատանքները զարգացնելու նպատակով ստեղծվում է Հայաստանի Հանրապետական ստանդարտացման և չափագիտության կենտրոն:

Ստանդարտացումը և չափագիտությունը, որակի համակարգը այդ ժամանակահատվածում զարգանում են տնտեսության ճյուղերին զուգընթաց և համաչափ:

Հայաստանում անկախություն ձեռք բերելուց հետո՝ 1993 թվականին, ՀՀ կառավարության N 234 առ 16.05.93 թ. որոշմամբ ստեղծվեց ՀՀ կառավարությանն առընթեր ստանդարտացման, սերտիֆիկացման և չափագիտության վարչություն և նրա կազմում` Ստանդարտացման և չափագիտության կենտրոն:

Հայաստանի Հանրապետությունում սկսվեց նոր փուլ` միջազգային պահանջներին համապատասխան ստանդարտացման ազգային համակարգի ձևավորման ուղղությամբ: Դրա նախադրյալներն էին` Հայաստանի տնտեսության շուկայական հարաբերություններին անցումը, ինտեգրացումը միջազգային և եվրոպական տնտեսական համակարգերին և Հայաստանի անդամակցումն Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությանը:

Ստանդարտացման աշխատանքները բարելավելու և առկա հիմնախնդիրները իրականացնելու նպատակով 1998 թվականին Ստանդարտացման և չափագիտության Հայկական կենտրոնի բազայի հիման վրա ստեղծվեց «Հայաստանի ստանդարտների ինստիտուտ» պետական ձեռնարկությունը:

ՀՀ պետական կառավարման համակարգի կառուցվածքային բարեփոխումների շրջանակներում 2001 թ. ՀՀ կառավարության որոշմամբ Ստանդարտացման, համապատասխանության հավաստման և չափագիտության համակարգն ընդգրկվեց ՀՀ առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարության կազմում: 2002 թվականին ՀՀ առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարության հրամանով ստանդարտացման և համապատասխանության հավաստման աշխատանքները բարելավելու նպատակով «Ստանդարտների ազգային ինստիտուտ» ՓԲԸ և «Եր-Թեսթ» սերտիֆիկացման և փորձարկման կենտրոնի բազայի հիման վրա ստեղծվեց  «Ստանդարտների և որակի ազգային ինստիտուտ» ՓԲԸ, որը 2004 թ. վերանվանվեց «Ստանդարտների ազգային ինստիտուտ» ՓԲԸ։

ՀՀ տնտեսության ճյուղերի համար ինստիտուտում ստեղծված տեխնիկական հանձնաժողովների և կազմակերպությունների հետ համատեղ մշակվել են նոր ազգային ստանդարտներ` ներդաշնակ միջազգային (ԻՍՕ) և եվրոպական (ԵՆ) նորմերին, որոնց կիրառումը պետք է աջակցի և խթանի ձեռնարկատերերին` արտահանման և ներմուծման գործընթացին:

Միջազգային գործելակերպի համաձայն՝ ինստիտուտը մշակել է Ստանդարտացման ազգային համակարգի կազմակերպամեթոդական և տերմինաբանական ազգային ստանդարտները:

Ստանդարտացման աշխատանքների զարգացման նպատակով ինստիտուտի մասնագետները իրականացրել են  արտադրանքի և որակի կառավարման սերտիֆիկացման և լաբորատոր փորձարկման, ստանդարտացման նորմատիվ փաստաթղթերի փորձաքննության և տեղեկատվական սպասարկման ծառայություններ:

Համաձայն 2004թ.-ի մայիսի 26-ին ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից ընդունված «Չափումների միասնականության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքի և ՀՀ կառավարության 2004 թ.-ի հուլիսի 22-ի N 1032 որոշման՝ «Չափագետ» ՓԲԸ-ի բազայի վրա ստեղծվեց «Չափագիտության ազգային ինստիտուտ» ՓԲԸ։

2012թ. «Չափագիտության ազգային ինստիտուտ» ՓԲ ընկերությանն են միացել «Ռադիոֆիզիկական չափումների գիտահետազոտական ինստիտուտը» և «Օպտիկաֆիզիկական չափումների գիտահետազոտական ինստիտուտը», որից հետո հնարավոր դարձավ օգտագործել ողջ գիտական պոտենցիալը մեկտեղ:

Համաձայն ՀՀ կառավարության 2012 թվականի թիվ 882-Ն որոշման՝  ‹‹Չափագիտության ազգային ինստիտուտ›› ՓԲԸ-ն ՀՀ-ում ճանաչվել է Չափագիտության ազգային մարմին:

2020 թվականի մարտի 25-ին կատարվել է «Չափագիտության ազգային ինստիտուտ» և «Ստանդարտների ազգային ինստիտուտ» փակ բաժնետիրական ընկերությունների  վերակազմակերպման պետական գրանցումը` միաձուլման կարգով: Արդյունքում նշված կազմակերպությունների գործունեությունը դադարեցվել է, և որպես իրավահաջորդ կազմակերպություն`ստեղծվել «Ստանդարտացման և չափագիտության ազգային   մարմին» ՓԲ ընկերությունը:

«Ստանդարտացման և չափագիտության ազգային մարմին» ՓԲ ընկերությունը ՀՀ տարածքում ապահովում է չափումների միասնականությունը, որը ազգային տնտեսության որակի ենթակառուցվածքի հենքային սյունն է։ Ընկերությունն իրականացնում է էլեկտրաէներգիայի, գազի և հեղուկների հաշվիչների, ուժի, ամրության և ճնշման չափման միջոցների, կշեռք-կշռաքարերի, ԱԳԼՃԿ-ների, ժամանակի հաճախականության և ռադիոէլեկտրոնային սարքավորումների, ֆիզիկաքիմիական, ջերմային և իոնիզացիոն և այլ չափումների տեսակի սարքավորումների չափագիտական հսկողություն՝ ստուգաչափում, փորձաքննություն, փորձարկում և տեսակի հաստատում։ Օրենսդրական չափագիտական հսկողությունը ոչ միայն ապահովում է ՀՀ քաղաքացիների անվտանգությունը առողջապահական տեսանկյունից, այլ նաև կարգավորում է սպառող վաճառող առևտրային հարաբերությունները։ Միևնույն ժամանակ Չափումների միասնականության համակարգի պատշաճ գործունեության արդյունքում հնարավոր է զարգացնել ՀՀ առաջարկած արտադրանքի միջազգային մակարդակին համապատասխանող որակական բնութագրերը, ինչն էլ կխթանի առևտրում տեխնիկական խոչընդոտների վերացմանը, այսինքն մեր արտադրողները կդառնան մրցունակ միջազգային մակարդակում։

Օրենսդրական չափագիտության գործառույթների արդյունքների բարձր մակարդակի և որակի ապահովման համար հարկավոր է ունենալ լուրջ գիտական հիմքեր։ 2004թ.-ից ի վեր ընկերության մասնագետները օրենսդրական չափագիտության հետ զուգահեռ հիմնել, բարելավել, և զարգացրել են Հայաստանի Հանրապետությունում չափագիտության գիտական և տեսական հիմքերը՝ դրանք հնարավորինս ներդաշնակեցնելով և մոտարկելով միջազգային լուրջ և հիմնարար չափագիտական կազմակերպությունների առաջադրած պահանջների և որակի հետ։